Voetstap 2 🇷🇸 🇲🇰🇬🇷 Het voetspoor Ook leuk
BELEG VAN WENEN: LAATSTE OTTOMAANSE INVASIE VAN EUROPA
Het Ottomaanse Rijk en de Habsburgers waren in de 16e eeuw regelmatig met elkaar in conflict. De Heilige Roomse Keizer Leopold I richtte zich in de 2de helft van de 17e eeuw vooral op het westen en de strijd tegen het Frankrijk van Lodewijk XIV, waardoor hij zijn oostelijke gebieden verwaarloosde.
Hoewel het relatief rustig bleef, had sultan Mehmet IV het na het mislukte beleg van 1529 nooit helemaal uit zijn hoofd gezet om Wenen te veroveren. Samen met zijn grootvizier Kara Mustafa Pasha dachten zij daarom dat het Heilige Roomse Rijk kwetsbaar was en besloten dat 1682 een uitgelezen moment was om Wenen de oorlog te verklaren.
Heilige Liga
Zij verloren veel tijd met de mobilisatie, waardoor de oorlogsverklaring in 1682 niet meteen werd gevolgd door actie. Leopold kreeg daarom de tijd om zijn hoofdstad voor te bereiden op de aanval. Hij verzocht diverse Duitse vorsten om troepen te sturen en sloot een verbond met het Pools-Litouwse Gemenebest, om zo de ‘Heilige Liga’ tegen de islam te vormen. Toen de Turken met hun leger van 150.000 man uiteindelijk op 14 juli 1683 voor de muren van Wenen verschenen was de stad goed versterkt en bevoorraad en werd zij verdedigd door een garnizoen van zo’n 15.000 soldaten met 370 kannonen.
Belegering van Wenen
De Ottomanen hongerden de Weense bevolking uit en groeven een uitgebreid netwerk bij de muren om deze op te blazen wat deels ook wel lukte. Het begon behoorlijk nijpend te worden en de verdedigers bereidden zich al voor om de strijd binnen de stadsmuren voort te zetten. Weer was tijd het probleem van de Ottomanen.
Jan Sobieski
Op 6 september stak het leger van de Poolse koning Jan Sobieski de Donau 30 km ten noordwesten van Wenen over en voegde zich bij de troepen van keizer Leopold en verschillende Duitse staten als Saksen, Beieren, Baden en Franken. Op 11 september 1683 arriveerde het leger van de Heilige Liga, dat bestond uit zo’n 90.000 soldaten, op de Kahlenberg net buiten Wenen.
Beslissende cavaleriecharge
12 september vielen de Ottomanen het leger van de Heilige Liga aan en bestormden zij de muren van Wenen. Grootvizier Kara Mustafa Pasha probeerde op deze manier in 1 klap de strijd te winnen en de stad te veroveren. Na 12 uur van zware gevechten besloot Jan Sobieski zijn cavalerie in te zetten en stormde hij samen met zijn 3.000 Poolse Huzaren en 17.000 andere cavaleristen het slagveld op. Deze grootste cavaliercharge uit de geschiedenis sneed dwars door het Ottomaanse leger heen richting het Turkse kamp, waarna de Ottomanen op de vlucht sloegen en uiteindelijk binnen 3 uur na de charge verslagen werden.
Neergang van het Ottomaanse Rijk
De Ottomanen verloren uiteindelijk zo’n 40.000 man op het slagveld en daarnaast werden er 20.000 Turken gevangen werden genomen. De verliezen van de Heilige Liga bleven met 4.500 relatief beperkt. Grootvizier Kara Mustafa Pasha werd in opdracht van een woedende sultan geëxecuteerd in Belgrado en in de oorlog die volgde op de Slag bij Wenen verloren de Ottomanen het grootste deel van Hongarije aan de Habsburgers. Het conflict werd uiteindelijk in 1699 beëindigd met de Vrede van Karlowitz. Het verlies van Hongarije betekende uiteindelijk het begin van het einde voor het Ottomaanse Rijk, want vanaf de 18e eeuw moesten de Turken steeds meer terrein prijsgeven in Midden- en Zuid-Oost Europa, totdat het Ottomaanse Rijk na de Eerste Wereldoorlog definitief ophield te bestaan.
We maken eerst een rondtour met de bus door Wenen en dan gaan we wandelen. Je ziet de binnenstad is oud maar er is behoorlijk wat nieuwbouw en kleur. Ook vind je vele standbeelden in de stad zoals deze van Sint Jozef.
Afvalverbrandingsoven in Spittelau
Normaal zien deze ovens er heel saai en lelijk uit, maar de oven in Wenen is ontworpen door de kunstenaar en architect Friedensreich Hundertwasser ook bekend als milieuactivist De toren is voorzien van leuke kleuren en motieven en heeft een aparte toren. Om het mileu minder te belasten wordt deze verbrandingsoven ook als warmtecentrale gebruikt. De warmte, die vrijkomt na de verbranding, wordt gebruikt voor de verwarming in de huizen en gebouwen. Hundertwasser liet zich inspireren door Gaudi en de Jugendstil. Zijn gebouwen zijn heel kleur- en fantasierijk.
De bouw
begon in 1988 en duurde tot 1997. De toren is zo'n 126 m hoog. De buitenkant lijkt geverfd te zijn, maar er is helemaal geen verf gebruikt. De materialen die wel in het gebouw zitten zijn: beton, staal, glas, keramische tegels, en email.
Het Hundertwasserhaus
is het meest bezochte huis van Wenen en één van de populairste attracties. In de Kegelgasse 34-38 vindt je dit niet alledaagse gebouw. De "vader" van het gebouw, Friedensreich Hundertwasser, wilde een droom verwezenlijken: een huis met een geweldige architectuur waarin mensen kunnen wonen en zich vrij kunnen voelen.
Kronkelige gangen met veel groen
Het Hundertwasserhaus is volledig asymmetrisch, zonder rechte lijnen en vlakken maar met kronkelige gangen en met veel groen: 250 bomen en struiken groeien op de terrassen die bij het huis horen. Het is gebouwd tussen 1983 en 1986 en behoort aan de gemeente. In het gebouw bevinden zich 52 woningen, 4 winkelpanden, 16 privé- en 3 gemeenschappelijke dakterrassen. De gevel van het huis is in vele kleuren geschilderd en ook binnen komt kleur in alles terug.
Alternatieve vlaggen
De kunstenaar Friedensreich Hundertwasser (1928-2000) maakte nog veel meer kleurrijks dan alleen dit huis en de verbrandingsoven. Vele gebouwen en schilderijen heeft hij op zijn naam staan en legde hij zich toe op het maken van toegepaste kunst. Hij ontwierp bijvoorbeeld alternatieve vlaggen, postzegels munten en ga zo maar door als je zijn naam intikt op internet komt er heel veel naar voren. Hundertwasser had een zwak voor de menselijke maat en voor alles wat kleurrijk, levendig en natuurlijk van vorm was.
Slot Belvedere
is een groot barok paleizencomplex in de hoofdstad van Oostenrijk. Het slot is ontworpen door Johann Lukas von Hildebrandt voor Eugenius van Savoye. Vanaf 1903 bevinden zich in het Belvedere verschillende kunstwerken. Je kunt er bijvoorbeeld het werk van Egon Schiele en Gustav Klimt bewonderen. De architectuur van het Belvedere is bovendien prachtig. In 1780 werd het complex voor publiek opengesteld. Het Belvedere is voor Oostenrijk van groot belang en het is dan ook bij erg veel mensen bekend en geliefd.
Het gehele Slot Belvedere bestaat uit;
uit het Obere Belvedere en het Untere Belvedere, met elkaar verbonden door middel van een tuin.
Het Untere Belvedere
is wat ouder dan het Obere. Het was dan ook het zomerverblijf van Eugenius van Savoye. Dit onderste gedeelte werd gebouwd tussen 1714 en 1716, waarna het bovenste gedeelte volgde in 1721-1722.
Het Obere Belvedere
werd in eerste instantie gebouwd voor de bibliotheek en de kunstcollectie van Eugenius van Savoye. Als er ontvangsten en bijeenkomsten plaatsvonden dan werden deze meestal in dit gebouw gehouden.
De tuin van het Belvedere
is het oudste gedeelte van het complex. Deze werd namelijk al zo rond het jaar 1700 aangelegd, toen het grondstuk gekocht werd.
Op het bordes
van het Obere Belvedere bevindt zich een sfinx.
De poort van het complex
is te zien op het 20-Eurocent muntje van Oostenrijk.
Tevens bevindt er zich een fontein op het complex die ook zeker het bezoeken waard is.
Je hoeft geen entree te betalen om de tuin van het Belvedere te bezoeken. Een bezoek binnen in de gebouwen is ook mogelijk.
Het station Karlsplatz
werd in 1899 geopend als station "Academiestraße" van de Weense stoomtrein en kreeg in hetzelfde jaar de naam van vandaag, als de juiste plaats na Karl VI. werd genoemd. Vanaf 1925 omgebouwd tot Vienna Electric Light Rail om. Met de ingebruikname van de eerste, afkomstig van Reumannplatz metrostation van de U1 op 25 februari 1978, was de Karlsplatz ook een metrostation en is nu het grootste verkeersknooppunt van de Weense lijnen.
Vanwege de ligging in het centrum van de stad, is het station omringd door tal van belangrijke punten: het hoofdgebouw van de Technische Universiteit, het Resselpark en de Karlskirche en in het noorden bevinden zich aan de uitgang van de Opera Passage, die werd uitgebreid in de loop van de bouwwerkzaamheden voor het ondergrondse zuiden naar het Resselpark Verlaat het operagebouw, de ingang van het voetgangersgebied Kärntner Straße en tal van dure hotels. Via de inmiddels wijdvertakte passages zijn de opera, de Secession en de Naschmarkt, het Künstlerhaus en de Musikverein ook gemakkelijk bereikbaar.
Pestsäule
In het midden van Graben (autovrije winkelstraat) staat de pestzuil, ook bekend onder de naam Dreifaltigkeitssäule (Drievuldigheidszuil). De zuil werd gemaakt in opdracht van keizer Leopold I. Tijdens de vreselijke pestepidemie van 1697, die het leven kostte aan zo'n 100.000 inwoners, vond de radeloze keizer er niets beter op dan te bidden om hulp en hij zwoer een monument op te richten uit dankbaarheid bij het einde van de epidemie. Datzelfde jaar nog werd een groot kruis opgericht dat later vervangen werd door het huidige bombastische monument.
Het monument werd gemaakt tussen 1682 en 1692 naar een barok ontwerp dat toegewezen wordt aan Johann Bernhard Fischer von Erlach, een van de meest vermaarde architecten van Oostenrijk. Hij creëerde zes beelden; andere werden gemaakt door Lodovico Burnacini en Paul Strudel.
De centrale beeldengroep op de zuil toont allegorische figuren die het geloof uitbeelden dat de plaag verslaat. Daaronder staat een beeld van een biddende keizer. De vergulde beeldengroep op de top vertegenwoordigt de Heilige 3-vuldigheid, gezeten op een wolk. Het monument wordt verder nog versierd met talloze beelden van engelen.
Schwarzenberg
Het plein is genoemd naar prins Karl Philipp van Schwarzenberg, een afstammeling van een van de machtigste aristocratische families in de Bohemen en centraal Europa in het algemeen. Als bevelhebber van het geallieerde leger was Karl Philipp verantwoordelijk voor de overwinning op het Napoleaanse leger tijdens de Slag om Leipzig van 1813 en hij slaagde er zelfs in om de stad Parijshet daaropvolgende jaar te bezetten, wat uiteindelijk tot de afzetting van Napoleon I zou leiden.
De Oostenrijkse oorlogsheld wordt geëerd met het Schwarzenberg Monument, een ruiterstandbeeld dat in 1867 in het midden van het noordelijke deel van het plein werd geplaatst.
Stephansdom
De 1ste kerk op deze plaats dateert mogelijk van de 4de eeuw, maar de oudste delen van de huidige Stephansdom - de torens aan de voorkant - gaan terug tot de 13e eeuw, toen de bestaande Romaanse kerk uit de 12e eeuw werd uitgebreid. De torens waren alles wat overbleef na een brand die de kerk in 1258 vernielde. 5 Jaar later werd de kerk volledig opnieuw gebouwd, met een groter middenschip. De torens aan de brand ontsnapt werden in het nieuwe gebouw verwerkt.
Buitenkant
Alleen de westelijke gevel van de kathedraal langs de kant van de Stephansplatz, is overgebleven van de 13e eeuwse Romaanse kerk.
Toegang
De hoofdingang van de kathedraal, ligt tussen de 2 torens. De Riesentor (reuzenpoort) heeft een monumentale puntige boog. Het grote raam boven de Riesentor dateert van een veel later tijdstip.
De torens
De zuidelijke (hoogste) toren (Steffie genoemd) werd voltooid in 1455. Hij wordt ook wel Steffie genoemd en heeft een hoogte van 137 m en is vanuit de hele binnenstad te zien. De bouw van de noordelijke toren die tegenover Steffie staat, viel stil in 1511. Samen staan zij bekend als de Heidentürme (Heidense torens) mogelijk omdat materiaal van Romeinse gebouwen gebruikt werd om de torens te bouwen
In 1556 werd de renaissance stijl gebruikt om de afgeknotte toren te versieren met een klokkentoren.
De Pummerin klok
in de toren, is in nieuwe renaissance tijd is in 1711 gemaakt van van gesmolten metaal van Turkse buitgemaakte kanonnen is de grootste van de Stephansdom en zelfs een van de grootste van Europa.
Het dak van de Dom
is versierd met meer dan 200.000 geglazuurde tegels. Ze vormen enorme mozaïeken die een 2-koppige arend (symbool van het Heilige Roomse Rijk) en de wapenschilden van Wenen en Oostenrijk afbeelden.
Interieur
Het schip van de Stephansdom is 108 meter lang en maakt indruk dank zij de gotische gewelven, die tot een hoogte van 27 meter reiken. De stenen preekstoel, gemaakt in 1514 door Anton Pilgram, valt onmiddellijk op. De kerkstoel is prachtig versierd met standbeelden van dieren en heiligen.
Demel
Een taartje bij Demel in Wenen eten is een feestje.
Het raam van de Demel maakt bijna deel uit van het stadsbeeld van Wenen. In de winter van 1933 kwam Baron Federico Berzeviczy-Pallavicini voor het eerst het huis binnen op de Kohlmarkt. De kunstenaar, die Josef Hoffmann ooit omschreef als "de laatste romanticus", vond Klara Demel uit en beïnvloedde vanaf toen het beeld van de Weense Instelling Demel. Tijdens de oorlog emigreerde hij naar Italië en Amerika om daar artistiek te werken, en bij zijn terugkeer begon hij onmiddellijk met een reeks etalages, zoals Wenen ze nog nooit had gezien. Deze traditie is door de jaren heen voortgezet. De etalages zijn nog steeds het kader voor de weergave van de steeds meer vergeten kunst van het snoepgoed liefdevol uitgevoerd door de suikerbakkers.
De Hofburg
Het uitgestrekte complex was het bastion van de Habsburgse monarchen die gedurende meer dan 6 eeuwen over heel Oostenrijk - en vaak ook over grote delen van Europa - regeerden, van 1276 tot aan de val van de Habsburgse monarchie in 1918.
Het paleis is een verzameling van bouwstijlen, omdat het door de eeuwen heen steeds werd verbouwd en uitgebreid. In het paleis houdt de Oostenrijkse president kantoor, maar je kunt er ook een aantal musea bezoeken.
De voornamelijk barokke buitenkant van het paleis is desondanks verrassend harmonieus. Als je dit wilt gaan bezichtigen zul je er echt een paar dagen voor uit moeten trekken want er is enorm veel te zien
Enkele van de hoogtepunten zijn;
de Kaiserappartements, de Schatzkammer, de Prunksaal in de Nationale Bibliotheek, de Winterreitschule, het Albertina museum en de musea in de Neue Burg, de jongste vleugel van het paleis.
De bouw
van het huidige complex die Alte Hofburg, werd aangevat in 1533, toen Ferdinand I besloot om zijn voornaamste residentie te verhuizen naar Wenen, waardoor de stad tot hoofdstad van het Heilige Romaanse Rijk werd gebombardeerd en voltooid in 1552.
Tijdens de lange regeerperiode van keizer Frans Jozef, die duurde van 1848 tot 1916, werden de meest recente vleugels aan het paleis toegevoegd, inclusief de Michaelertrakt - een imposante vleugel met een monumentale toegangspoort - en de Neue Burg, een gigantische, halfronde vleugel gelegen aan Heldenplatz.
Ondanks het spenderen van fortuinen aan de bouw van de Hofburg waren de Habsburgse heersers zelden in het paleis te vinden.
Het Hofburg paleis werd vooral gebruikt voor officiële verplichtingen en de ontvangst van buitenlandse vertegenwoordigers.
De Winterreitschule (Spaanse Rijschool)
dit is een populaire traditionele attractie in de Hofburg. De beroemde rijschool is gelegen in het speciaal er voor gebouwde Winterreitschule, een indrukwekkend gebouw binnenin versierd met een reeks enorme lusters. Je kunt 1 van de optredens bijwonen, maar deze zijn vaak maanden van te voren volboekt, 1 van de trainingen bijwonen, of het Lippizaner Museum in de nabijgelegen Stallburg (stallen) bezoeken. Je kunt ook de Lippizaner paarden in de stallen zien en dat laatste, hebben wij gedaan.
En dan rijden we door een wijk waar we alleen maar ambassades zagen. Ja die Turkse vlag was heel dominant aanwezig maar die hoort natuurlijk wel bij de Ottomanen en we zijn in hun voetspoor deze reis. De Nederlandse ambassade is midden in het centrum (sorry voor de weerspiegeling)
Het militair museum
is gelegen op de terreinen van het Arsenal, een fort-achtig militair complex van kazernes en wapenopslagplaatsen. Het museum is bereikbaar door de imposante poort van het arsenaal en dan het plein oversteken. Toen het arsenaal in het midden van de 19e eeuw gebouwd werd, gaf keizer Frans Jozef I tevens de opdracht tot de bouw van een museum opgedragen aan de glorie van zijn leger.
Een enorm bouwwerk van rode bakstenen in een neo-Byzantijnse stijl bekroond met een grote centrale koepel De gekanteelde gevel wordt versierd door beelden van wapenuitrustingen die in nissen zijn geplaatst. 3 Bogen, geflankeerd door standbeelden van oorlogshelden, geven toegang tot het museum.
De Arsenaltoren
Het is een van de belangrijke hoge torens van Wenen. De radiotoren van 155 meter hoog, werd in 1975 voltooid volgens de plannen van de architect Max Agnese, kantoor Kurt Eckel, en komt qua uiterlijk overeen met de gebouwen van de UNO City in Donaustadt, Wenen. Het is een hoge vrijstaande gewapende betonnen toren, een prominent monumentaal gebouw in het 3e District en wordt omringd door de Arsenal-site met zijn gevarieerde geschiedenis en indrukwekkende gebouwen met verschillende toepassingen.
Het parlementsgebouw.
Het monumentale neo-klassieke bouwwerk werd in de 19e eeuw opgetrokken als onderkomen voor de Reichsrat. Tegenwoordig is het de zetel van het Oostenrijkse Parlement. De neo-klassieke architectuur is een duidelijke verwijzing naar het Oude Griekenland, de bakermat van de democratie.
Een monumentale fontein staat vlak voor het Parlament. Het is genoemd naar de Griekse godin Pallas Athene - godin van de wijsheid - die afgebeeld wordt met een kolossaal standbeeld bovenop een gecanneleerde zuil.
Aan haar voeten staan 2 vrouwelijke beelden die de wetgevende en uitvoerende machten van de staat vertegenwoordigen. Daaronder zijn er nog 4 allegorische beelden van de 4 belangrijkste rivieren in het Oostenrijks-Hongaarse rijk: de Donau, en de Inn aan de voorzijde en de Elbe en de Vlatava aan de achterkant. De fontein, die in 1902 werd ingehuldigd, werd gemaakt door de beeldhouwers Carl Kundmann, Josef Tautenhayn en Hugo Haerdtl. Helaas stond het gebouw geheel in de steigers zoals je ziet.
Urania
is de thuisbasis van het oudste en modernste openbare observatorium van Wenen, dat sterrenkijken biedt en is gelegen in het centrum van Wenen, is gemakkelijk te bereiken met het openbaar vervoer het staat vlakbij de halte Wien /Bratislava of als je al in het centrum van de stad bent, kunt je een wandeling maken.
Een 36 meter hoge astronomische toren, met de koepel erop, scheidt dit gebouw van de andere naburige structuren. Alleen al het Urania-gebouw, is vanuit architectonisch oogpunt uniek. Het werd in de Jugendstil gebouwd door architect Max Fabiani, een leerling van de beroemde Weense architect Otto Wagner. Bovendien maakt de ligging aan de samenvloeiing van het Donaukanaal en de Wienrivier het nog interessanter. Ik zocht eigenlijk naar dit gebouw daar Jan ons vertelde dat van hieruit de hulpdiensten naar 112 meldingen rijden. Maar dit is natuurlijk ook leuke info.
Wolfgang Amadeus Mozart
(Salzburg, 27 januari 1756 – Wenen, 5 december 1791), doopnaam Joannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart, een componist, pianist, violist en dirigent uit het bisdom Salzburg. De muziek die hij als volwassene componeerde, geworteld in Oostenrijkse en Zuid-Duitse tradities maar gekleurd door de Italiaanse opera, kenmerkt zich door haar melodische schoonheid, formele perfectie en rijkdom van harmonie en textuur. Samen met Johann Sebastian Bach en Ludwig van Beethoven wordt hij beschouwd als componist die nieuwe muzikale concepten bedacht en veel invloed had op alle na hem komende componisten. Mozarts werk wordt gerekend tot de muziek van de klassieke periode. Samen met Joseph Haydn en Ludwig van Beethoven vormt hij, muziekhistorisch gezien, de Eerste Weense School. Zijn standbeeld (uit 1896), vind je in de Burggarten een voormalige paleistuin bij de Hofburg. Het toont Mozart staande op een sokkel en omringd door putti en muzikale instrumenten. Reliëfs verwijzen naar een beroemde opera van Mozart, Don Giovanni. Zeg zelf mooier kun je Wenen toch niet afsluiten?
En dan rijden we verder ons doel voor vandaag is Boedapest. Wederom merken we niets van grensovergangen het is immers EU waar we vertoeven. We zien de industrie de grote energiemaatschappij OMV. We rijden op snelwegen veel over tolwegen en door tunnels. We zien de nodigen windmolens weerzin de weilanden voor schone energie. Een uiteraard hebben we weer een 15 minutenstop wel lekker om de benen weer even te strekken.
Het voetspoor van de Ottomanen in Hongarije
Het is natuurlijk heel dubbel want we zijn gestart in de stad waar het rijk zijn definitieve einde vond maar goed we doen nu Hongarije.
Het Ottomaanse Rijk, dat in 1453 Constantinopel had veroverd, rukte begin 16e eeuw op in Zuidoost-Europa. In 1526 werden de Hongaren beslissend verslagen door de troepen van sultan Süleyman I tijdens de Slag bij Mohács. Meer dan 150 jaar zou het leeuwendeel van Hongarije onder Ottomaanse heerschappij staan.
Het Ottomaanse Rijk was op dat moment de grootste staatkundige eenheid ter wereld. De bijna 50 miljoen onderdanen bewoonden een land dat zich uitstrekte van Algerije in het westen tot voorbij Bagdad in het oosten en van het huidige Jemen in het zuiden tot voorbij de Krim in het noorden.
Meer dan 150 jaar zou het leeuwendeel van Hongarije onder Ottomaanse heerschappij staan. Grote stukken van Ottomaans Hongarije bleven onbewoond tijdens de Turkse overheersing en werden met bos bedekt en er ontstonden ook vele moerassen.
Sultan Süleyman I die het Ottomaanse Rijk naar het hoogtepunt van zijn macht voerde, stierf in 1566 in Hongarije tijdens de slag om Szigetvár op 71-jarige leeftijd. Om het leger niet te ontmoedigen, werd zijn dood geheim gehouden. Zijn lichaam werd naar Istanbul gebracht, maar zijn organen werden in een gouden pot bijgezet in een marmeren tombe bij Szigetvár.
Toen de Ottomaanse Turken terug gedrongen waren, bleef een ontvolkt en verwoest zuidelijk deel van Hongarije over. Turkse gebouwen werden door de Habsburgers gesloopt en op een enkele voormalige moskee, een paar minaretten, een graftombe en wat badhuizen in Boedapest na, herinnert in Hongarije weinig aan 1,5 eeuw Turkse heerschappij. Wat nog wel te zien is zijn belangrijke monumenten die toeristische trekpleisters zijn geworden. In Pécs, waar het dak van de tot moskee omgebouwde kerk wordt gesierd door een kruis bovenop een halve maan, en ook in Szigetvár: de moskee, een Turks woonhuis en de burcht. Inmiddels zijn de betrekkingen tussen beide landen goed. In 1995 werd in Szigetvár het Turks-Hongaarse vriendschapspark geopend, waar 2 grote beelden van Suleiman en Zrinski broederlijk naast elkaar staan.
De Turul
is een mythische Hongaarse vogel die 2x voorkomt in de Hongaarse Mythologie. De roofvogel is door deze overlevering een van de belangrijkste symbolen van Hongarije geworden. Hij vertegenwoordigt kracht, macht, adel en de wil van god. De spanwijdte van de Turul van Tatabánya is bijna 15 meter.
Jan vertelde dit verhaal onder het rijden. Ja hoor weer een van zijn mooie verhalen maar waarachtig het was dus gewoon terug te vinden op het net. De Turul in vogelvlucht gefotografeerd deze staat op een hoge berg en vanaf de snelweg moet je toch wel heel goed opletten want je bent er voorbij voor je er erg in hebt.
- vertelt het verhaal van Emese, de vrouw van Ügyek afstammeling van Atilla de Hun. Turul verscheen in haar droom. Een kristalheldere stroom ontsprong uit haar baarmoeder en terwijl de stroom liep naar het westen en groeide uit tot een machtige rivier. Uitleg: Emese zou aan het begin staan van een lijn van grote heersers. Niet lang daarna baarde zij Álmos, de vader van Árpád, de grote leider van de Magyaren en oprichter van de staat Hongarije. Volgens sommige bronnen zou de Turul het kind Álmos hebben verwekt.
- gaat over een droom van de leider van de Hongaarse stammen waarin adelaars hun paarden aanvielen en een Turul verscheen die de adelaars verjoeg en zo het voortbestaan van het Hongaarse volk gered heeft. Uitleg: Dit symboliseerde dat ze moesten migreren, en wanneer ze dat deden, zou de Turul hen de weg wijzen. Uiteindelijk leidde de Turul hen naar het land dat later Hongarije zou worden. (zie ook Boedapest).
Sándor Petőfi-kazerne
deze ligt langs de drukke Budaörsi-weg, aan de voet van de rotsachtige Sasheuvel, en is meer dan 100 jaar oud.
Veel eenheden van de Petőfi-kazerne, gebouwd tussen 1913 en 1916, zijn nog in oorspronkelijke staat, met kleine aanpassingen. De oorspronkelijke buitenkant van het gebouw is dus bewaard gebleven naast het interieur van de 19e eeuw.
De kazerne Petőfi Sándor heeft 48 gebouwen met een totale oppervlakte van bijna 15.000 m². Deze omvatten het hoofdkwartier, de kleermakerij - waar tegenwoordig nog steeds uniformen worden gemaakt - en het oude garnizoensgevangenis - waar dronken, ontsnapte of soldaten met misdaadbeweging werden vastgehouden.
Een van de meest interessante dingen over de gevangenis is de zogenaamde woede-sluis, waar dronken, ongewapende soldaten werden ingezet om te ontnuchteren. De hekken van de gebouwen en de kazerne worden beschermd als monumenten.De kazerne kan alleen met toestemming worden bezocht.
En ook hier weer industrie en jawel je ziet het goed Ikea en Decathlon zijn hier vertegenwoordigd natuurlijk en dan rijden we Boedapest in we gaan direct naar ons hotel.
Avondtour Boedapest
Dit was gewoon genieten zeg maar even thuiskomen na 4 jaar, het voelde weer zo vertrouwd. Moet zeggen we hadden een topper van een gids. Pittig duidelijk en hield van aanpakken niet te lang dralen er is heel veel te zien!! Natuurlijk stonden we nog even stil aan de oever van de Donau waar het boot-ongeluk plaatsvond 30 mei dit jaar.
Alleen wat foto's die zicht geven op het parlementsgebouw, de stad en het vissers bastion. Info vind je weer terug op mijn eerdere reis.
We staan aan het begin van de weg die naar het Vissers Bastion leidt. Dit is nog een stukje Turkije in Boedapest. Hier settelen enkele belangrijke functies. We zien de kogelgaten in de muur zitten die doen denken aan WO II zoals het jaartal al aangeeft. En ook nog een bijzonder mooie putdeksel
Het Vissers Bastion is niet veel veranderd wel moet je nu betalen om naar boven te klimmen dat is dan weer jammer.
Nieuw voor mij was wel dat de huisjes aan de toegangsweg nog echt uit de Ottomaanse tijd stammen
Nog een paar foto's waarvan je de beschrijving terug kunt vinden op de site Budapest. En ach ook hier is de opera ingepakt. Recht tegenover de kettingbrug vind je de Adam Clark tunnel beiden hebben als doel de verbinding tussen Boeda en Pest en de buitenwijken te verkorten. Beiden ontworpen door jawel Adam Clark in het jaar 1853 De tunnel opende in maart 1856 voor voet- en in april 1857 voor paardenverkeer. De tunnel is voorzien van1054 lampjes slechts 1 was defect. (Quizvraag)
De Vajdahunyadburcht
ligt in het stadspark van Boedapest, vlak bij het Heldenplein. De burcht, die in 1896 gebouwd werd ter ere van de Wereldtentoonstelling, ligt op een eiland in een vijver. Met de Vajdahunyadburcht wilde men een overzicht bieden van de verschillende architectonische stijlen in de Hongaarse geschiedenis. De burcht bevat dan ook romaanse, gotische, renaissancistische en barokke elementen. Deze vijver is in de winter als t vriest uiteraard helemaal dicht en zijn de bootjes die er nu liggen verdwenen en is er volop schaatsplezier.
We verlaten Boedapest dus Hongarije, op weg naar het volgende land. We rijden langs de Groupama Arena dit is een voetbalstadion in Boedapest, dat gebruikt wordt door de topclub Ferencvárosi TC. Het stadion is in 2014 geopend. En daar is een zendmast. In het zuiden van Hongarije kom je regelmatig dorpjes tegen met 3 kerken, protestant (Hongaars), katholiek (Kroatisch) en Orthodox (Servisch).
We komen aan bij de grens met Servië. Deze grens kostte iets meer tijd maar we zijn erdoor!
Het voetspoor van de Ottomanen in Servië
De Turken versloegen de Serviers in twee belangrijke veldslagen. Allereerst in 1371 bij de Slag bij de Marica-rivier (nu Bulgarije). Belangrijker was het verlies in de Slag bij Kosovo (1389 de slag op het Merelveld), een psychologisch vernederende nederlaag en een keerpunt voor een staat die al in vervallen toestand verkeerde.
De Ottomaanse sultan Moerad I rukt vanuit het verzwakte Byzantijnse rijk op naar de Balkan. Op het Kosovo Polje (Kos betekent merel in het Servisch) stuit hij op Servische leger van prins Lazar. De Serviërs, lijken aanvankelijk aan de winnende hand wanneer een Servische prins onder het mom van desertie doordringt in het Turkse kamp en de sultan een giftige dolk in het hart plant. Moerad's zoon Bajezid weet de verwarde troepen echter te verenigen en vernietigt het Servische leger. Prins Lazar wordt ter dood gebracht. De nederlaag op Kosovo polje is het begin van 5 eeuwen Ottomaanse onderdrukking op de Balkan. Uit angst voor de islamitische Ottomanen kwam er een grote vluchtelingenstroom op gang. Vreemd was dit niet, want het Ottomaanse Rijk was een islamitische theocratie, waar religieuze vervolging gemeengoed was. Sommige Serviers bekeerden zich tot de islam, maar de meesten weigerden dit. Het gevolg was dat tienduizenden christelijke, voornamelijk aristocratische Serviers als slaven werden weggevoerd naar Constantinopel. Vele Serviers vluchtten naar het noorden richting Hongarije en naar de Adriatische kust.
De Balkan-oorlogen van 1912, maken definitief een einde aan het Ottomaanse Rijk. In de 18e en 19e eeuw waren de Habsburgers al langzaam opgerukt op de Balkan. Zij gaven gebieden en priviléges aan de Serviërs.
En dan rijden we door Servië (officieel de Republiek Servië, in het zuidoosten van Europa), we zien veel akkerbouw, dorpjes, industrie maar ook schapen en zelfs een schaapsherder langs de weg.
Novi Sad
Dit is toch echt wel een stad zoals je ziet even heel iets anders dan die dorpjes. Het is de 2e stad van Servië en de hoofdstad van de regio Vojvodina en ligt aan de Donau, ca 100 km ten noordwesten van Belgrado. De naam Novi Sad betekent "nieuwe tuin".
Vesting Petrovaradin
De 1e vesting op deze exacte locatie aan de oostelijke oever van de Donau werd zo'n 3000 jaar voor Christus gebouwd. Sindsdien is de vesting door vele meesters veranderd, waarvan de meest in het oog springende de Ottomanen gedurende bijna 180 jaar. De huidige is gebouwd tijdens het Oostenrijks-Hongaarse rijk. De historische eigendommen van de plaats die je hier vindt, geven aan dat er al lang daarvoor een vesting of een nederzetting op dezelfde plek was. Wie ook hier woonde, allen hebben hun sporen achtergelaten op de bastions en wallen van wat we nu Petrovaradin Fortress noemen; de Kelten, de Romeinen, de Turken, de Slaven, om er maar een paar te noemen.
Militaire galerijen, een gevangenis of vluchttunnel?
De tunnels werden voornamelijk gebruikt als verdedigingsgalerijen, om legers te huisvesten en een betere strategische positie te bieden tijdens de verdediging, maar werden in de loop der tijd omgevormd tot gevangenis. Petrovaradin Fortress verbergt ondergronds meer dan 16 km aan tunnels, bestaande uit dikke duisternis (in sommige delen is het plafond heel laag (1,8 meter) en niet te veel zuurstof.
De klokkentoren
De barokke klokkentoren is een onderscheidend symbool van het fort en bovendien Novi Sad. Zij draagt een vrij grote klok met een diameter van meer dan 2 meter. Zij diende historisch gezien om de schippers te informeren over de tijd toen ze de Donau passeerden.
Helaas was het ons niet gegund daar een kijkje te nemen door tijdgebrek de wandeling zou 2 uur in beslag nemen.
Raid Victims Memorial,
Het gezinsmonument is 4 meter hoog, opgericht in 1971. Ook wel bekend als het werd het gebouwd ter ere van de 3.000-4.000 Serviërs, Roma en Joodse burgers die hun leven verloren tijdens het bloedbad van de Hongaarse troepen in het Hongaars, dat Novi Sad bezette in 1942 na de invasie van de As in Joegoslavië. Het monument gaat vergezeld van bronzen platen die het verhaal van de ongelukkige gebeurtenis vertellen en de namen van alle onterecht vermoorde mensen vermelden.
De ongelukkige gebeurtenis
Het monument symboliseert de ontberingen van de gevallen burgers met uitgemergelde en dunne figuren van een moeder, een vader en 2 kinderen. Duizenden Joden en Serviërs werden naar de bevroren rivier de Donau gestuurd, waarna de Hongaarse soldaten de munitie afvuurden tot het ijs brak en iedereen verdronk.
Zo'n eenvoudig monument vertelt een verhaal over een kwaadaardige daad, die we niet willen onthouden, maar nooit mogen vergeten. Met veel gruwelen die het grootste deel van Europa opnieuw vormgeven, werden de misdaden zoals deze gemeengoed, en niet spectaculair ontroerend en historisch gezien belangrijk.
De stad Novi Sad omarmt echter haar joodse erfenis en veroordeelt dergelijke haatdelicten krachtig. De joodse gemeenschap van Novi Sad was een van de meest welvarende in Joegoslavië.
Hier nog een zicht op het fort, de brug over de Donau en ik heb natuurlijk weer een mooie putdeksel gevonden
Novi Sad
heeft een klein centrum, waar vooral in de voetgangerszone, veel winkels en horeca gevestigd zijn. Dit is het middelpunt van de stad is het Vrijheidsplein, aan de westkant staan enkele prominente gebouwen uit het fin de siècle ( is een stijlperiode aan het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw).
Rondom het centrum kom je gebouwen tegen die dateren van voor de 19e eeuw, terwijl in de andere delen van de stad de oude kleine huisjes zijn vervangen door moderne gebouwen met meerdere verdiepingen. Tijdens de socialistische periode werden nieuwe blokken met brede straten en gebouwen met meerdere verdiepingen gebouwd rond de stadskern. Al met al is dit iets dat Novi Sad vrij uniek maakt.
Trg Slobode
Het vrijheidsplein waar het gehele centrum om is gesitueerd. Er was een soort van boekenmarkt gaande op het moment dat wij aankwamen. Daar een aantal gebruik moest maken van het toilet had ik gelegenheid hier even heerlijk rond te snuffelen.
Het stadhuis
dat in 1895 in de neo-renaissancestijl werd gebouwd naar het evenbeeld van het stadhuis van het Oostenrijkse Graz, staat aan het (vrijheid)plein
Svetozar Miletic (1826-1901),
Het bronzen beeld van de meest prominente Servische politieke leider in Oostenrijk-Hongarije, een parlementslid, een advocaat en de burgemeester werd voor het eerst opgericht in 1939 en staat voor het stadhuis. Dit 5 meter hoge monument werd gebouwd door Ivan Meštrović. Het standbeeld werd neergehaald tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar teruggebracht in 1944. Beeldhouwer Pavle Radovanovic ontwierp een nieuw marmeren voetstuk in 1951 en sneed er 'Svetozar Miletic 1826 - 1901 van Ivan Meštrović 1939' op. Het monument is een cultureel erfgoed van groot belang.
Church of Mary
Door de lokale bevolking simpelweg ‘de kathedraal’ genoemd, bevindt zich op Trg Slobode , op de plaats waar de parochiekerk uit 1742 werd neergehaald in 1891. Het is de grootste rooms-katholieke kerk in Novi Sad. Gebouwd in neo-gotische stijl, met gebrandschilderde ramen en een toren van 72 meter hoog die onmiskenbaar uw weg wijst door het stadscentrum. Het is een gebouw met drie schepen met gotische bogen, gele gevelstenen, een altaar van hout uit Tirol, glas in lood uit Boedapest en dakpannen gemaakt van Zsolnay-keramiek Het hoofdaltaar is versierd met Tiroolse gravures en opgedragen aan de Gezegende Moeder Maria. Elk jaar op 12 september wordt haar naamdag gevierd. op de ramen is er glas-in-lood uit Boedapest en de orgels zijn het werk van een Silezische meester Jagerdorf. Boven de ingang van de tempel bevindt zich de top van het katholieke aartsbisdom.
Zmaj Jovina Street
is 1 van de oudste straten in Novi Sad, strekt zich uit van het Vrijheidsplein tot het bisschoppelijk paleis wat naast de Servisch-Orthodoxer kathedraal ligt (hier woont de Servisch-Orthodoxe bisschop van Novi Sad). Vroeger was dit een plaats met een aantal handwerk- en handelswinkels, genaamd het Magazinska steegje. Aan het begin van de 20e eeuw was het een centrale plek voor een avondpromenade.
Aan het eind van de straat, voor het bisschoppelijk huis, staat sinds 1984 een monument van Jovan Jovanovic Zmaj, de beroemdste kinderdichter, bij wie de beroemde straat zijn naam kreeg.
Vooraan de stad begint van deze straat staat het Servisch Nationale Theater hier stonden een paar standbeelden van denk Servische beroemdheden. Ik heb hun naam niet teruggevonden op het net wel die van de dame in het midden
Marina Olenjina (1897-1963)
zij is verantwoordelijk voor de oprichting van het Ballet in het Servische Nationale Theater in Novi Sad in 1950. Marina Olenjina was de choreograaf van de 1ste balletvoorstelling getiteld "Scherazade".
De kathedraal-kerk van de heilige groot-martelaar George
is de zetel van de Servisch-orthodoxe Eparchy van Bačka. De kerk werd gebouwd in barokstijl in 1734. Zwaar beschadigd in de beschietingen van 1849, werd het gerenoveerd in 1880. De prachtige iconostase werd gedaan door de beroemde Servische schilder Paja Jovanović. Het kruis op het kerkhof is het oudste bewaard gebleven monument in Novi Sad, daterend uit de 18e eeuw. De huidige kerk werd voltooid in 1905, op de ruïnes van de kerk gebouwd in 1734.
De dag zit er bijna op we rijden langs een militair kamp op weg naar ons volgende overnachting waar we de volgende ochtend een heerlijk uitzicht hebben. De zonsopkomst boven de Donau.
Wegennet
Wat valt op. Overal waar we reden werd aan de weg gewerkt bruggen, viaducten de wegen in het water, alles kwam aan de beurt. Wat de reden is? Servië wil toetreden tot de EU en 1 van de eisen is dat het wegennet zich aanpast aan de Europese normen.
Gevolg
het Servische staatsbedrijf Putevi Srbije dat de nationale wegen onderhoudt en exploiteert, heeft de toltarieven op autosnelwegen in Servië met 12% zou worden verhoogd. Sinds 2008 zijn de toltarieven niet verhoogd en zij hoopt met het extra geld het achterstallig onderhoud te kunnen financieren. De verwachting is dat de inkomsten voor 2019 door deze maatregel met zo’n 16 miljoen euro stijgen tot 234 miljoen euro. Het huidig budget van het staatsbedrijf is niet bekend.
Tolheffing
wordt via een gesloten en open tolsysteem uitgevoerd.
- Bij een gesloten systeem werkt men met tickets en betaald men naar gelang de gereden afstand.
- Bij een open tolsysteem zijn er alleen tolstations waar men direct tol moet betalen, en kan er tussen sommige aansluitingen tolvrij gereisd worden
In Servië bestaat een vorm van electronic toll collection (ETC). Hierbij hebben voertuigen een 'TAG' die communiceert met apparatuur boven de tolpoorten. Alleen op tolstations op de hoofdrijbanen (einde van een toltraject) en bij enkele drukkere afritten zijn hiervoor aparte rijstroken voor gereserveerd. Elders zijn de cash poorten en TAG-poorten gecombineerd. Op 27 april '18 zijn, op alle tolwegen trajectcontroles ingevoerd. Van elk voertuig wordt de gemiddelde snelheid tussen tolpoorten berekend. En ja ook deze print wordt weer netjes opgestuurd.
Er is meer te zien langs de weg maar we zien ook heel veel vlak land en vooral veel akkerbouw. We rijden ook nog langs Belgrado.
Niš
doen we aan voor de lunchstop doen, dit is de op 2 na grootste stad van Servië. Het is een industrie-, universiteits- en handelsstad en heeft een historisch strategische ligging in de regio.
Geschiedenis van Niš
In 1385 werd Niš voor de eerste keer door de Ottomanen veroverd, maar wist de Servische held Stefan Lazarevic het weer tot Servisch grondgebied te maken. Vanaf 1459 kwamen de Ottomaanse Turken echter weer aan de macht en zouden dat tot 1878 blijven. In de achttiende eeuw werd ook de vesting Niska Tvrdjava gebouwd welke nog steeds te bezichtigen is. Tijdens de Vrede van San Stefano in 1878 werd Nis definitief weer bij Servië gevoegd.
Daarvoor was Niš, doordat het op de kruising van wegen lag, al een belangrijke plaats. De Romeinen noemden het Naissus, wat zoiets als 'stad van de nimfen' betekent. Na de val van het Romeinse Rijk behoorde Nis tot het Byzantijnse rijk en in de eeuwen daarna was de stad ook Bulgaarse en Servisch handen.
Nišava
Deze rivier de deelt de binnenstad in tweeën. Op de zuidoever ligt het moderne centrum met veel winkels, banken en hotels. Aan de andere kant ligt het oudste gedeelte van de stad: het fort. Aan Bulevar General Milojka Lešjanina staat een aantal monumentale gebouwen, waaronder het concertgebouw.
Fort
De indrukwekkende Istanbul-poort aan de oever van de Nišava is de ingang van een groot fort. De huidige muren stammen uit de 18e eeuw, maar zijn gebouwd op de fundamenten van eerdere Romeinse, Byzantijnse en middeleeuwse fortificaties. Binnen de muren zijn enkele overblijfselen uit de Osmaanse en uit de Romeinse tijd te vinden.
Het oudste Turkse gebouw in Niš is de hamam bij de ingang. In het 15e-eeuwse badhuis is nu een restaurant gevestigd. Het water werd via ondergrondse houten pijpen uit de rivier aangevoerd. Ben hier niet binnen geweest maar heb het dak wel gefotografeerd toen ik naar boven was geklommen.
Aan de noordkant van het fort vindt je de ruïnes van een Romeins paleis met enkele mooie mozaïeken. Behalve de Istanbul-poort zijn er nog 3 andere poorten bewaard gebleven: de Belgrado-poort in het zuidwesten, de Vidin-poort in het noorden en de Jagodina-poort in het oosten. Ook heb je van bovenaf een schitterend uitzicht. Het fort heeft in de zomer de functie van stadspark. Joggers, fietsers en wandelaars genieten er van hun rust, kinderen spelen in het gras en de terrassen zijn altijd goed gevuld.
Daar tegenover is het 19e-eeuwse arsenaal, dat nu dienst doet als een tentoonstellingsruimte en souvenirwinkel. Aan de rechterkant vanaf de ingang is een openluchttheater, waar de hele zomer theaterstukken worden opgevoerd, films worden vertoond en concerten worden gegeven. Het is ook het centrum van het Nišville Jazzfestival.
Balibeg Moskee.
Hier moet je wel even iets verder het fort in lopen je vindt hier diverse architectonische schoonheden uit het Ottomaanse tijdperk, waaronder de prachtige 16e-eeuwse Bali-Beg-moskee. Ja er is zelfs nog een Byzantijnse straat gedeeltelijk in takt naast de Moskee.
Het Romeinse Lapidarium
een verzameling van grafstenen is hier ook te ziente zien.
Prince Milan Obrenovic en Nis Liberators Monument (1878)
bevindt zich links van de hoofdingang, op een stuk grond omringd door geketende kolommen. Bovenaan deze kolommen bevinden zich metalen ballen die tijdens de bevrijding van Nis als kanonskogels werden gebruikt. Dit monument werd gemaakt door een Italiaanse ambachtsman Vicenco Kaliterna, op de 25e verjaardag van de bevrijding van Nis van de Turken en de eerste verjaardag van de dood van Prins Milaan Obrenovic.
Arsenaal
En natuurlijk heb ik het Arsenaal nog even beklommen ech dacht kan er aan de andere kant weer af maar dat ging niet door stond bij het dak van de Haman dus maar weer terug geklauterd was wel de moeite waard hoor.
En dan kom je beneden en kijk je op je klokje. Oeps nog heel ff een stevige run naar de overkant van de rivier want ik heb nog geen stad gezien haha. Ach achteraf hebben de meesten meer op het terras gezeten wachten op hun bestelling dus heb ik het zo slecht nog niet gedaan. Ik was slim had een maaltijdreep in de tas gedaan en een flesje drinken bij me.
Monumenten
Langs de Nišava is een promenade daar vind je ook een aantal monumenten hier een paar
Voor hen die sneuvelden
Monument voor mensen gedood bij bomaanslag in Nis. Servië
Constantijn de Grote
Wie de brug overgaat komt ziet eerst een gedenkteken voor de meest vooraanstaande Romeinse keizer geboren in Niš.
Het staat aan het begin van de brug over de rivier de naar het fort, waar hij zijn chilhood doorbracht. Het monument presenteert het beeld van keizer en het monogram van Christus, dat vóór de Slag om de Milvische brug (312.) in de lucht verscheen.
Monument to the liberators of Niš
Verderop staat nog een monument. Dit monument voor bevrijders van Niš markeert een periode van bevrijdingsoorlogen tegen de Turken, Bulgaren en Duitsers .
Even verderop rechts af, loop je een grote overdekte markt binnen, waar verse groenten, fruit, vis, vlees, kruiden, paddenstoelen en noten te koop zijn. In dezelfde straat vindt u ook de Chinese winkels, waar allerlei goedkope importgoederen te vinden zijn.
De blikvanger van Niš is de gigantische torenflat van Hotel Ambassador aan Trg Kralja Milan. Verder zie je veel groen en fonteinen. Nou dit was dus de geboortestad van Constantijn de Grote we stappen weer in de bus en rijden verder. Nu op weg naar de grens met Macedonië.
En ook nu veel natuur akker- en wegenbouw, dorpjes en tunnels. We rijden merendeels over de tolwegen of er moet echt iets moois zijn en de tijd werkt mee dan rijdt Jan graag een blokje om voor ons. We zien ook de bollen van voor de watervoorziening staan in het veld. De netten over het gesteente op de rotswanden worden natuurlijk aangebracht daar waar risico is dat dit naar beneden komt zeilen daar wil je niet over nadenken.
Dan naderen we de grens met Noord Macedonie! Dit Land is echt iets goedkoper dan Servië.
Voetstap 2 🇷🇸 🇲🇰🇬🇷 Ook leuk